Łysienie telogenowe. Przyczyny, objawy i metody leczenia łysienia telogenowego

Łysienie telogenowe to najczęstsza przyczyna utraty włosów i u kobiet, i u mężczyzn. Skąd się bierze, jak się objawia, kogo najczęściej dotyka i jak leczy się łysienie telogenowe?

Spis treści

1. Przyczyny łysienia telogenowego
2. Objawy łysienia telogenowego
3. Kogo najczęściej dotyka łysienie telogenowe?
4. Jak diagnozuje się łysienie telogenowe?
5. Leczenie łysienia telogenowego

Ludzkie włosy funkcjonują wedle pewnego rytmu. Każdy włos ma swój własny cykl życiowy, który składa się z trzech faz.

1. Pierwsza to faza wzrostu (inaczej anagen), która trwa od dwóch do mniej więcej sześciu lat. U młodych, zdrowych osób w tej fazie zazwyczaj znajduje się naraz nawet 90 proc. włosów.
2. Faza druga to katagen, czyli okres przejściowy, trwający około dwóch tygodni. W tym czasie opuszka włosa zmniejsza się, a włos przestaje rosnąć i przygotowuje się do wypadnięcia (jego koniec odrywa się od brodawki znajdującej się w mieszku włosowym i przesuwa bliżej powierzchni skóry).
3. Trzecia faza, telogen, to czas spoczynku mieszka włosowego. Trwa od 2 do 6 miesięcy. W tym czasie włosy stopniowo robią się słabsze, przestają rosnąć. Pod koniec tego okresu włos wypada, a w mieszku włosowym tworzy się nowa opuszka i nowy włos. W normalnych warunkach w fazie telogenu znajduje się nie więcej, niż 10 proc. wszystkich włosów. Zdarza się jednak, że proces cyklu włosa zostaje zaburzony – na przykład na skutek działania hormonów lub chorób - co skraca fazę anagenu, a wydłuża okres telogenu. W takim przypadku w fazie telogenu znajduje się już nie 10, lecz nawet 60-80 proc. włosów, a przerzedzenia na skórze głowy widoczne są gołym okiem.

W odróżnieniu od innych typów łysienia telogenowa utrata włosów pojawia się wówczas, kiedy w fazę spoczynku przechodzi większa część włosów znajdujących się na głowie. Nie ma to żadnego związku z zanikiem mieszków włosowych, ani z ich degradacją.

Przyczyny łysienia telogenowego

Włosy mogą przejść w stan przedłużonej fazy telogenu z różnych przyczyn, które łączy jedno: zaburzają one stan delikatnej równowagi panującej w organizmie, przez co faza spoczynkowa włosa znacznie się wydłuża. Należą do nich zarówno czynniki określane jako jednorazowe, jaki stany związane z chorobą, środowiskowe i dziedziczne.

Do najczęstszych przyczyn łysienia telogenowego zaliczane są:

• Stany silnie obciążające organizm: poród, silny stres, operacja, uraz, wysoka gorączka.
• Niedobory żywieniowe, wynikające ze stosowania diet – np. brak żelaza.
• Zaburzenia hormonalne – poporodowe, a także niedoczynność i nadczynność tarczycy oraz problemy z przysadką mózgową.
• Zatrucia metalami ciężkimi, np. selenem i ołowiem.
• Przyjmowanie niektórych leków: beta-blokerów, stosowanych w chorobach układu krążenia, leków przeciwzakrzepowych, przeciwpadaczkowych, czy retinoidów.
• Choroby zakaźne – zarówno ostre, jak i przewlekłe.
• Choroby skóry, w tym skóry głowy (m.in. łuszczyca i atopowe zapalenie).
• Alergiczna wysypka skóry głowy.
• Choroby przewlekłe, np. toczeń układowy, guzy.

W odróżnieniu od innych typów łysienia, np. androgenowego, przyczyny łysienia telogenowego zazwyczaj są odwracalne. Po ich wykryciu – i usunięciu – włosy zaczynają odrastać mniej więcej w ciągu 6-12 miesięcy.

Objawy łysienia telogenowego

Najważniejszym objawem jest wzmożone wypadanie włosów i to nie tylko na głowie, lecz również na pozostałych częściach ciała: pod pachami, na rękach czy nogach, na brwiach. Zazwyczaj najłatwiej to zauważyć po myciu włosów, kiedy spora ich ilość pozostaje w odpływie wanny, czy na szczotce. W przeciwieństwie do innych typów łysienia nie następuje całkowita utrata włosów – ich ubytek jest jednak na tyle duży, że po pewnym czasie staje się dość widoczny, zwłaszcza na skórze głowy, gdzie włosy szybko się przerzedzają. Jednak uważnie oglądając skórę głowy można dostrzec, że w wyłysiałych miejscach po pewnym czasie włoski zaczynają odrastać, co związane jest z tym, że mieszki włosowe nadal funkcjonują.

Kogo najczęściej dotyka łysienie telogenowe?

Na ten typ łysienia najbardziej narażone są kobiety mające problemy hormonalne, zwłaszcza związane z porodem i przyjmowaniem doustnych środków antykoncepcyjnych (i to one właśnie najczęściej zgłaszają się do lekarzy z tym problemem). Częściej niż panów dotyka je również przewlekłe łysienie telogenowe, którego przyczyny ciężko jest ustalić (u panów częściej natomiast występuje łysienie androgenowe).

Większą szansę na tę dolegliwość mają także osoby narażone na rozmaite stresy, zwłaszcza przewlekłe, prowadzące mało higieniczny tryb życia, nie dbające o dietę, a także stykające się w pracy z toksycznymi substancjami (np. farbami i barwnikami) i metalami ciężkimi. Częściej dotyka ona osoby po 40 roku życia ze względu na to, że są one bardziej narażone na różne obciążające organizm sytuacje, w tym również zabiegi operacyjne i przewlekłe schorzenia.

Jak diagnozuje się łysienie telogenowe?

Jeśli wypada ci więcej włosów, niż powinno, warto skontaktować się z lekarzem – internistą, lub dermatologiem – który pomoże ustalić faktyczną przyczynę dolegliwości. Diagnostyka ma różne etapy, a najważniejszym z nich jest szczegółowy wywiad. Ze względu na to, że pierwsze objawy łysienia telogenowego pojawiają się nawet w ciągu pół roku od sytuacji, która mogła je wywołać, lekarz w pierwszej kolejności powinien wypytać o wszystkie mogące obciążać organizm sytuacje (np. stres, przebyte choroby, przyjmowane leki), a także o dietę, styl życia, inne choroby czy leki.

Następny etap to badania. Pierwszym jest morfologia pozwalająca ocenić ogólny stan organizmu. Drugie to trichogram skóry głowy – polega na pobraniu z różnych miejsc na głowie dwóch próbek po kilkadziesiąt włosów i ocenę fazy ich wzrostu. Łysienie telogenowe rozpoznawane jest wówczas, jeśli połowa lub więcej włosów znajduje się w stanie spoczynku.

Leczenie łysienia telogenowego

Nie ma jednej, skutecznej metody leczenia łysienia tego typu. Wszystko zależy od przyczyny, z jakiej włosy zaczęły wypadać – gdy wyleczona zostanie podstawowa dolegliwość lub usunięta przyczyna, po pewnym czasie włosy same zaczną odrastać (tak dzieje się np. w przypadku łysienia po stresie psychicznym, porodzie czy w przypadku zaburzeń hormonalnych wywołanych niewłaściwą pracą tarczycy). Preparaty wzmacniające włosy, zarówno do wcierania w skórę głowy, jak i te przyjmowane doustnie, w tym przypadku zazwyczaj nie są skuteczne.

Katarzyna Hubicz