Łysienie psychogenne, czyli utrata włosów spowodowana stresem

Stres prowadzić może do wielu schorzeń, w tym również do utraty włosów. Łysienie psychogenne jest jedną z rzadszych, ale jednak występujących u pacjentów postaci łysienia. Zidentyfikowanie stresu jako przyczyny utraty włosów jest o tyle istotne, że zredukowanie ilości doświadczanych sytuacji stresogennych może doprowadzić do ustąpienia łysienia. Jako specyficzną postać łysienia psychogennego można traktować trichotillomanię, czyli stan, w którym pacjent nawykowo wyrywa sobie włosy.

Spis treści

1. Łysienie psychogenne - sytuacje stresowe, które mogą prowadzić do wypadania włosów
2. Łysienie psychogenne - stres prowadzi do różnych postaci łysienia
3. Łysienie psychogenne i jego specyficzna postać - trichotillomania
4. Łysienie psychogenne - metody leczenia

Utrata włosów to zjawisko całkowicie fizjologiczne – za normę uważa się dobową utratę w ilości nieprzekraczającej stu włosów. Problem pojawiać się może wtedy, kiedy pacjent traci znacznie większe ilości włosów i dochodzi u niego do łysienia.

Przyczyn łysienia wyróżnia się bardzo wiele. Głównym czynnikiem sprzyjającym utracie włosów są męskie hormony płciowe – androgeny, do wypadania włosów w nadmiarze prowadzić mogą też różne jednostki chorobowe (jak np. niedoczynność tarczycy) czy pojawianie się skutków ubocznych zażywanych przez pacjenta leków. Na stan owłosienia skóry głowy wpływają jednak również czynniki, które dość rzadko są brane pod uwagę jako potencjalne przyczyny łysienia – mowa tutaj o aspektach psychologicznych.

Zaburzenia dotyczące funkcjonowania psychiki również mogą doprowadzać do łysienia, które określane jest wtedy jako łysienie psychogenne. Szczególne znaczenie w procesach wypadania włosów odgrywa doświadczany przez pacjentów stres.

Łysienie psychogenne - sytuacje stresowe, które mogą prowadzić do wypadania włosów

Jako czynniki stresogenne traktowane są zazwyczaj takie zjawiska, jak np. problemy w pracy czy kłótnie z bliskimi. Takowe sytuacje, szczególnie jeżeli prowadzą do znacznego stresu, mogą prowadzić do łysienia psychogennego, nie są one jednak jedynymi możliwymi jego przyczynami. Dla organizmu człowieka znacznym stresem bywają również inne zdarzenia, takie jak np. poród czy przebycie jakiegoś zabiegu operacyjnego.

Sam stres nie prowadzi do łysienia psychogennego – odpowiedzialne za występowanie tego stanu są substancje, których zwiększone wydzielanie występuje właśnie na skutek doświadczania sytuacji stresogennych. Osłabiać kondycję włosów mogą takie czynniki, jak nadnerczowe glikokortykosteroidy, katecholaminy czy kortykotropina i kortykoliberyna.

Łysienie psychogenne - stres prowadzi do różnych postaci łysienia

W przebiegu łysienia psychogennego dochodzić może do różnych zaburzeń dotyczących włosów. Przeżywanie stresu może skutkować przedwczesnym przejściem włosów w fazę spoczynku, ale i prowadzić do zapalenia mieszków włosowych czy do ogólnego osłabienia struktur włosa.

Pacjenci, u których do łysienia doprowadziły aspekty psychologiczne, prezentować mogą różne rodzaje łysienia. U jednych ludzi dochodzić może do pojawiania się ognisk całkowitego wyłysienia w różnych miejscach na głowie (przypominających zmiany pojawiające się w przebiegu łysienia plackowatego), u innych osób może się z kolei rozwijać tzw. łysienie telogenowe, w którym zauważalne jest przede wszystkim znaczne zmniejszenie gęstości fryzury.

Czytaj też: Przeszczep włosów - jak przebiega i ile kosztuje ten zabieg?

Łysienie psychogenne i jego specyficzna postać - trichotillomania

Specyficznym zaburzeniem, które można by traktować jako postać łysienia psychogennego, jest trichotillomania. Problem polega w tym przypadku nie na samoistnym wypadaniu włosów, lecz na tym, że to pacjent sam je sobie wyrywa. W przebiegu trichotillomanii dochodzi do tego, że pacjent nie jest w stanie powstrzymać się od wyrywania swoich włosów, co więcej – czasami czynność ta może być wykonywana nawet całkowicie nieświadomie.

Na trichotillomanię cierpieć mogą zarówno osoby dorosłe, jak i dzieci. W przebiegu jednostki pacjenci mogą wyrywać sobie nie tylko te włosy, które są zlokalizowane na głowie, ale również te znajdujące się w obrębie brwi czy rzęs.

Łysienie psychogenne - metody leczenia

Jeżeli to stres doprowadził do wypadania włosów u pacjenta, to dość zrozumiałe jest, że w takiej sytuacji złagodzić przebieg zaburzeń może unikanie sytuacji stresogennych. Pomóc może również stosowanie różnych technik relaksacyjnych, a także ćwiczenia, takie jak np. joga. Pacjentom można również zalecić ewentualne skorzystanie z wizyty u psychologa.

Łysienie psychogenne może być całkowicie odwracalne – warunkiem, aby włosy odrastały, jest jednak zmniejszenie ilości doświadczanego stresu. W przypadku tego specyficznego typu wypadania włosów farmakoterapia rzadko bywa stosowana. Leczeniem trichotillomanii zajmują się natomiast zazwyczaj specjaliści psychiatrii. Terapia tego stanu to zwykle połączenie farmakoterapii razem z oddziaływaniami psychoterapeutycznymi. Jeżeli pacjent zaprzestanie nawykowego włosów, a przy tym nie doszło u niego do uszkodzenia wielu cebulek włosowych, to utracone owłosienie zazwyczaj odrasta.