Składniki kosmetyków: OWOCE. Przepisy na domowe kosmetyki

Owoce w kosmetykach nadają im nie tylko pięknego zapachu i koloru. Ich właściwości wykorzystuje się w produktach ''anti-aging'', kosmetykach rozjaśniających, ujędrniających i poprawiających jakość skóry. Co tak naprawdę zawierają owocowe kremy i maseczki?

Spis treści

1. Prosto z sadu do słoiczka
2. Oczyszczające kwasy owocowe
3. Nawilżające cukry i ochronne woski z owoców
4. Owoce w kosmetykach - działają przeciwzapalnie
5. Owoce w kosmetykach - odmładzają
6. Owoce w kosmetykach - relaksują
7. Owoce w kosmetykach - rozjaśniają lub przyciemniają skórę

Owoce w kosmetykach to nie przypadek. Ich dobroczynne działanie na skórę znały już nasze babcie - żeby jak najdłużej zachować młodość, nakładały na twarz papki z moreli, a przebarwienia rozjaśniały sokiem cytrynowym. To ich przepisy na maseczki stały się inspiracją dla laboratoriów firm kosmetycznych. Dzisiaj nowoczesne technologie pozwalają na pozyskiwanie z owoców cennych składników i przekształcanie ich w taki sposób, aby mogły przedostać się w głąb skóry.

Prosto z sadu do słoiczka

Żeby składniki owocowe mogły znaleźć się w kosmetykach, owoce po zerwaniu muszą przejść odpowiednią obróbkę. Najczęściej wyciska się z nich sok lub poddając działaniu alkoholu, gliceryny czy innych rozpuszczalników, robi ekstrakty. Z tłoczonych na zimno skórek lub pestek otrzymuje się oleje i olejki eteryczne, a ze zmiażdżonych owoców powstają pulpy, czyli papki, których do produkcji kosmetyków używa się od niedawna. Nowością są natomiast żywe komórki. Izoluje się je z miąższu, skórki lub całego owocu, umieszcza najpierw w neutralnym nośniku, a potem w kosmetyku. W ten sposób zachowują wszystkie swoje naturalne cechy i składniki aktywne.

Z owoców tworzy się też ekstrakty suche. Są to wysuszone sproszkowane formy, które potem rozcieńcza się w różnych rozpuszczalnikach. W takim surowcu składników działających korzystnie na skórę jest najwięcej. Producent używa go więc wtedy, gdy chce stworzyć bardzo intensywną kurację.

Do soków, pulp i innych form owocowych dodaje się w laboratoriach konserwantów. Są także stabilizowane, dzięki czemu zachowują takie same właściwości, i standaryzowane, co oznacza, że w każdym gramie znajduje się określona ilość substancji czynnych. W zależności od tego, jakie to substancje, kosmetyki owocowe mogą złuszczać, nawilżać, barwić, wybielać, hamować procesy starzenia czy po prostu pięknie pachnieć.

Oczyszczające kwasy owocowe

Mimo swojej nazwy znajdują się też w warzywach i kwiatach. Dzielą się na dwie grupy - alfahydroksykwasy i betahydroksykwasy. Do pierwszej należą m.in. jabłkowy, winowy, migdałowy, glikolowy czy mlekowy. Z grupy drugiej w kosmetyce wykorzystuje się najczęściej kwas salicylowy. Ich działanie polega na stopniowym rozluźnianiu wiązań między komórkami skóry, w wyniku czego dochodzi do złuszczania. Służą najlepiej skórze przesuszonej, a także z przebarwieniami i bliznami.

W kosmetykach rzadko występują naturalne kwasy owocowe. Często tworzone są sztucznie w laboratorium. Czasami cząsteczkę kwasu łączy się np. z cząsteczkami substancji lipidowych. Dzięki temu jest ona podobna budową do skóry.

Tylko fachowiec może stosować kwasy owocowe w dużych stężeniach, ponieważ mają silne właściwości drażniące. W gabinecie kosmetycznym dopuszczalne stężenie to 30 proc., w lekarskim - 70 proc. W kosmetykach do stosowania w domu kwasów jest niewiele - od 3 do 5 proc.

Nawilżające cukry i ochronne woski z owoców

• W utrzymaniu właściwej ilości wody w skórze mogą pomóc różne związki cukrowe, woski oraz oleje znajdujące się w owocach. Najcenniejsze ze wszystkich cukrów są polisacharydy, np. pektyny. Pozyskuje się je głównie z jabłek, pigwy oraz porzeczek. Substancje te łagodzą podrażnienia, działają lekko przeciwzapalnie i nawilżają.
• Woski występują głównie na powierzchni skórek owoców i mają za zadanie chronić je przed uszkodzeniami. Takie właściwości zostały też wykorzystane w kosmetykach. Woski pokrywają skórę cienkim płaszczem, który przejmuje funkcje ochronne. Oprócz tego używa się ich jako bazy poprawiającej konsystencję preparatu.
• Dużą grupę wykorzystywanych ostatnio substancji stanowią oleje, np. z awokado, oliwek czy pestek porzeczek. Niektóre z nich są bogate w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6. Kwasy te natłuszczają i zmiękczają skórę, a także działają przeciwzapalnie i przyśpieszają proces odnawiania się komórek.

Owoce w kosmetykach - działają przeciwzapalnie

Garbniki stosowano kiedyś do wyprawiania skór zwierzęcych, ponieważ mają zdolność do tworzenia połączeń z białkiem na powierzchni tkanki łącznej. Dzięki temu komórki wierzchniej warstwy skóry są bardziej zwarte i odporne na czynniki zewnętrzne. Ponieważ garbniki w podobny sposób działają na ludzki naskórek, w kosmetyce znane są przede wszystkim jako substancje ściągające. Zwężają pory, działają przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie oraz hamują wydzielanie potu i łoju. Wykorzystuje się je do leczenia trądziku, a także przy oparzeniach i grzybicy. Dużo garbników zawierają orzechy włoskie i liście malin.

Owoce w kosmetykach - odmładzają

• Fitohormony to substancje regulujące wzrost rośliny. Mają podobne działanie do żeńskich hormonów płciowych - estrogenów. Poprawiają jędrność skóry poprzez stymulowanie syntezy kolagenu i elastyny, zwiększają produkcję kwasu hialuronowego zatrzymującego wodę w skórze oraz pobudzają odnowę komórek. Bogate w fitohormony są zwłaszcza nasiona.
• Przeciwutleniacze - związki odpowiedzialne za neutralizowanie działania wolnych rodników przyczyniających się do starzenia skóry. Takimi substancjami są przede wszystkim witaminy C, A i E znajdujące się właściwie we wszystkich owocach. Jeden z najsilniejszych przeciwutleniaczy, likopen, mają w składzie pomidory, które z botanicznego punktu widzenia zaliczają się do owoców. Likopen znajdziesz też w czerwonych grejpfrutach, arbuzach i morelach. Flawonoidy, których dużo mają maliny i winogrona.
• Escyna jest mieszaniną saponin z nasion kasztanowca zwyczajnego. Wzmacnia słabnące z wiekiem naczynka krwionośne, łagodzi ból, zmniejsza obrzęki, działa przeciwzapalnie.

Owoce w kosmetykach - relaksują

Kosmetyki pachnące owocami orzeźwiają i działają pobudzająco, a swój zapach zawdzięczają często olejkom eterycznym - jednemu lub całej kompozycji. Oprócz pięknego zapachu mają one również konkretne działanie na skórę. Olejek pomarańczowy hamuje procesy starzenia, limetkowy dezynfekuje, mandarynkowy działa ściągająco, a grejpfrutowy pomaga w zwalczaniu cellulitu.

Kosmetyków zawierających olejki eteryczne, zwłaszcza cytrusowe, lepiej jednak nie stosować przed wyjściem na słońce, ponieważ zmniejszają odporność skóry na promienie UV.

Owoce w kosmetykach - rozjaśniają lub przyciemniają skórę

Substancje pochodzące z owoców mogą nadawać kosmetykom określony kolor. Na przykład owoce rokitnika bogate w beta-karoten barwią na pomarańczowo. Natomiast zielone skorupki orzecha włoskiego, w których jest sporo juglonu, nadają kolor brązowy. Juglon barwi też keratynę w skórze i włosach, dlatego dodaje się go do kremów przeciwsłonecznych, samoopalaczy, a także płukanek i farb do włosów. Substancją rozjaśniającą wszelkie plamy na skórze jest arbutyna. Szczególnie dużo mają jej jagody i owoce morwy. Silnie wybiela również sok z cytryny, a to za sprawą znajdującego się w nim kwasu cytrynowego. Z kosmetyków owocowych może się wytrącać osad. O takim prawdopodobieństwie powinien uprzedzić producent, umieszczając na opakowaniu stosowną informację. Jeśli takiej informacji nie ma, kosmetyk powinien zachować niezmienioną formę aż do upływu daty ważności.