Aceton – właściwości i zastosowanie. Czy aceton jest szkodliwy?

Aceton jest bezbarwny, ale wyróżnia go mocny i bardzo charakterystyczny zapach. Kojarzony jest między innymi ze zmywaczami do paznokci. Aceton to bowiem nie tylko popularny rozpuszczalnik wykorzystywany na budowach, ale i środek znajdujący zastosowanie jako aceton kosmetyczny. Poznaj więcej właściwości acetonu i dowiedz się, czy jest szkodliwy!

Spis treści

1. Co to jest aceton?
2. Aceton techniczny a aceton kosmetyczny
3. Jakie właściwości ma aceton i jak go stosować?
4. Czy aceton jest szkodliwy?
5. Jakie skutki uboczne może wywoływać aceton? 
6. Jak używać acetonu? Poznaj dwie najważniejsze zasady
7. Jaki aceton wybrać?

Co to jest aceton?

Aceton to organiczny związek chemiczny o wzorze sumarycznym C₃H₆O. Jest popularnym rozpuszczalnikiem, radzącym sobie z takimi substancjami, jak: lakiery, tłuszcze, oleje i większość miękkich tworzyw sztucznych. Acetonu używa się zazwyczaj  podczas remontu. Na przykład, gdy chcemy odtłuścić powierzchnię i później ją pomalować lub pokryć klejem, a także, by umyć najbardziej zabrudzone przedmioty, sprzęty, np. narzędzia ogrodnicze. Usunie też plamy z wosku czy farby. Aceton znajduje również zastosowanie w produkcji środków wybuchowych.

Aceton techniczny a aceton kosmetyczny

W sklepach dostępne są jednak różne "wersje" acetonu i należy podkreślić, że te wyżej wymienione określa się jako "aceton techniczny", który nie jest tym samym, co "aceton kosmetyczny". Choć oczywiście sama substancja jest ta sama, w acetonie technicznym, przeznaczonym do celów przemysłowych, można też znaleźć sporo zanieczyszczeń. Są to substancje, które mogą być bardzo szkodliwe dla naszego zdrowia, chociażby tylko podczas wdychania oparów.  Aceton techniczny jest to najczęściej alkohol metylowy, toksyczny dla człowieka. Dawka 8-10 g alkoholu metylowego (metanolu) powoduje nieodwracalną utratę wzroku, a 12-20 g – śmierć.

Aceton kosmetyczny jest specjalnie oczyszczony, a często także wzbogacony substancjami pielęgnującymi, aromatami i witaminami, i przeznaczony jest właśnie do zmywania lakieru oraz innych ozdób z paznokci. Choć ma bardzo nieprzyjemny zapach, jest mniej szkodliwy dla zdrowia niż np. octan etylu czy octan butylu, które stosowane są w zmywaczach do paznokci zamiast acetonu.

Jakie właściwości ma aceton i jak go stosować?

Aceton stosowany jest przy produkcji barwników, lakierów, leków, farb i środków czystości. Znajduje się w składzie wielu środków do czyszczenia, jak choćby w preparatach do polerowania mebli. Dlatego też zawsze warto podczas sprzątania otwierać okno.

Substancja ta wykorzystywana jest zarówno w warunkach domowych, jak i w profesjonalnych gabinetach kosmetycznych. Najbardziej aceton kojarzy się jednak z rozpuszczalnikiem tzw. acetonem do paznokci, który skutecznie zmywa lakier do paznokci oraz akryl, hybrydę i tipsy.

Przeczytaj także: Niebezpieczne związki. 10 SKŁADNIKÓW w KOSMETYKACH, których powinno się unikać

Czy aceton jest szkodliwy?

Aceton nie jest substancją toksyczną, nie powoduje uszkodzeń DNA ani nie ma bezpośredniego działania rakotwórczego. Trzeba jednak pamiętać, że w pewnych dawkach lub warunkach może mieć szkodliwy, a przynajmniej drażniący wpływ na organizm. Jeśli przypadkowo wypijemy trochę acetonu, poza ogólnym podrażnieniem układu pokarmowego i ewentualnie wymiotami, nic groźniejszego się nie stanie.  Aceton jest dobrze metabolizowany przez wątrobę.

Opary acetonu, które wchłaniamy podczas użytkowania, rozprowadzane są po całym organizmie i mogą wywoływać:

• bóle głowy,
• zmęczenie,
• rozdrażnienie,
• podrażnienie błon śluzowych nosa, gardła, ust i oczu.

Częste stosowanie w tym samym miejscu na skórze może spowodować jej trwałe uszkodzenie – np. skórki przy paznokciach mogą stać się w końcu zaczerwienione i suche, jakby poparzone. Bywa, że rozwija się w tych miejscach infekcja. Dlatego aceton trzeba trzymać z dala od dzieci. Nie powinno się także dopuszczać do kontaktu tej substancji z uszkodzonym naskórkiem (choć nie szczypie) oraz oczami.

Jakie skutki uboczne może wywoływać aceton? 

Do zatrucia acetonem może dość przy pewnych chorobach metabolicznych czy wygłodzeniu, a więc nie tylko w wyniku ekspozycji na tę substancję. Gdy wyczerpane są zasoby węglowodanów, organizm zaczyna rozkładać tłuszcze na ketony, co prowadzi do kwasicy ketonowej.

Objawy zatrucia acetonem:

• ból głowy,
• niewyraźna mowa,
• letarg,
• śpiączka,
• stupor,
• zgon w skrajnych przypadkach.

W momencie wystąpienia podejrzenia, że mogło dojść do zatrucia acetonem, niezwłocznie należy skontaktować się z lekarzem.

Przeczytaj także: Gliceryna: właściwości i zastosowanie

Jak używać acetonu? Poznaj dwie najważniejsze zasady

Pierwsza zasada, jak używać acetonu 

Aceton powinien być używany w dobrze wentylowanych pomieszczeniach. Z dwóch powodów:

• działa drażniąco na układ oddechowy, podrażnia błony śluzowe, może wywoływać bóle głowy (u bardziej wrażliwych osób lekkie podrażnienie oczu i dróg oddechowych odczuwane może być przy stężeniach 237 mg/m3);
• jest łatwopalny - podczas zmywania paznokci nie wolno zapalać świeczek, czy palić papierosa.

Druga zasada, jak używać acetonu 

Po zakończonym zabiegu aceton należy odłożyć w bezpieczne miejsce z dala od źródła ciepła i ognia i szybko pozbyć się wszystkich nasączonych wacików. 

Jaki aceton wybrać?

Na rynku znajdziemy dziesiątki produktów w przedziale od kilku do kilkudziesięciu zł za buteleczkę. Aceton "czda", co oznacza "czysty do analizy", jest najtańszy – za 1l zapłacimy ok. 10-20 zł. To tzw. aceton techniczny, choć zdarzają się i takie produkty przeznaczone wyłącznie do zmywania lakieru z paznokci.

Inny produkt będzie nam potrzebny, jeśli będziemy chcieli nie tylko zmyć powłokę pokrywającą paznokieć, ale także i go wypielęgnować. Warto, zwłaszcza jeśli często wykonujemy manicure, zaopatrzyć się w zmywacz wzbogacony w:

• olejki,
• witaminę A,
• witaminę E,
• witaminę F,
• wyciąg z aloesu.
• keratynę (równocześnie będą pielęgnować paznokcie oraz skórki wokół nich).

Po zmywaniu paznokci dobrze umyć ręce wodą z mydłem, a następnie nawilżyć odpowiednim kremem lub olejem kokosowym. 

Anna Sierant

Marta Uler