Budowa paznokcia. Jakie funkcje pełnią paznokcie?

Budowa paznokcia jest złożona, mimo że sam paznokieć - stosunkowo mały. Paznokcie składają się bowiem z aż siedmiu podstawowych elementów! Dzięki poznaniu budowy paznokcia, można zrozumieć, jakie funkcje pełnią paznokcie u dłoni i stóp oraz dlaczego pokazują choroby. Przeczytaj, jak zbudowany jest twój paznokieć!

Spis treści

1. Budowa paznokcia
2. Funkcje paznokcia

Budowa paznokcia - aby o niej mówić, trzeba się cofnąć aż do życia płodowego. Paznokcie u rąk i stóp to płytki rogowe wyprodukowane przez skórę już właśnie w tym okresie. Człowiek rodzi się z uformowanymi paznokciami, których powierzchnia rośnie w trakcie życia razem ze wzrostem palców. Płytki rogowe powstają, kiedy żywe komórki skóry przekształcają się w komórki martwe. Komórki martwe (keratynocyty) łączą się ze sobą, tworząc powierzchnię rogową.

Dlatego też aż 95% składu paznokcia zajmuje keratyna, a w 5% wapń, lipidy i woda. Paznokcie są wyjątkowo unaczynioną i unerwioną częścią ciała, podobnie jak opuszki palców, do których mają niedaleko. Ból przy uderzeniu lub przytrzaśnięciu paznokcia spowodowany jest właśnie tym.

Budowa paznokcia

Płytka paznokcia

Twarda powłoka, którą traktujemy lakierem, to płytka paznokcia. Zbudowana jest z keratyny i stanowi największą, jednocześnie najbardziej znaną część paznokcia. Jej kolor zależy od unaczynienia skóry pod płytką. Tam z kolei znajduje się kolejna część paznokcia, czyli łożysko. Płytka składa się z trzech warstw: warstwy grzbietowej zbudowanej z ciasno rozłożonych zrogowaciałych komórek, warstwy pośredniej zbudowanej z luźno rozłożonych komórek oraz z warstwy wewnętrznej składającej się z nabłonka.

Łożysko paznokcia

Łożysko łączy naskórek z płytką, przewodząc do niej substancje odżywcze. U zbiegu skórki i końca płytki, pod spodem znajduje się macierz paznokcia.

Macierz paznokcia

Macierz nazywana jest też czasem korzeniem, ponieważ to tam wzrasta paznokieć. Nowe komórki, które formują płytkę powstają właśnie w macierzy. Z tego względu, jeśli uszkodzi się macierz paznokcia, jego wzrost zostaje zaburzony co widać na przykład w zmianie kształtu.

Czytaj też:

Zdzieranie skórek przy paznokciach: jak usunąć zadziory?

Obgryzanie paznokci: jak się tego oduczyć?

Jak dbać o paznokcie? Pielęgnacja rozdwojonych, łamliwych paznokci

Jak dbać o skórki przy paznokciach?

Obłączek paznokcia

Mleczny półksiężyc, który znajduje się w górnej części paznokcia, to obłączek. Jego zadaniem jest łączenie płytki z macierzą paznokcia. Nie przylega jednak do macierzy zbyt dokładnie, przez co jest jaśniejszy niż płytka. Większość osób nie posiada obłączka na małym palcu, z kolei najwyraźniejszy znajduje się na kciukach. Jego brak na paznokciach u pozostałych palców, może świadczyć o problemach zdrowotnych.

Wolny brzeg paznokcia

Po drugie stronie, naprzeciw obłączka znajduje się wolny brzeg. Jest to po prostu koniec paznokcia nie przylegający bezpośrednio z naskórkiem.

Wał paznokcia

Po obu stronach płytki znajdują się wały paznokcia boczne, a z góry jeden wał paznokcia tylny. Wały to warstwy skóry okalające paznokieć, które utrzymują go na miejscu i chronią.

Obrąbek naskórkowy

Tzw. skórki również posiadają swoją anatomiczną nazwę. Naskórek odchodzący z wałów paznokcia to obrąbek naskórkowy. Istnieje, aby chronić macierz przed infekcjami.

Funkcje paznokcia

Paznokcie zajmują niewiele miejsca na ludzkim ciele i mogłoby się mylnie wydawać, że nie została im przypisana żadna z istotnych dla organizmu funkcji. Podstawową funkcją paznokci, zarówno u dłoni, jak i u stóp, jest ochrona delikatnych zakończeń nerwowych palców. Są jak miniaturowe zbroje zasłaniające miękkie, unerwione miejsca. Poza tym paznokcie przejawiają funkcję diagnostyczną. Poprzez analizę obłączków, kształtu, koloru i faktury płytki, można wyczytać stan organizmu posiadacza oraz m.in. brak niektórych składników odżywczych, problemy sercowe i metaboliczne. Warta podkreślenia jest też funkcjonalność paznokci, bez których ciężko byłoby otworzyć niejedno opakowanie, prawda?

O autorze

Katarzyna Zielińska

Dziennikarka związana z serwisem Poradnikzdrowie.pl jako współpracownik. Miłośniczka naturalnej pielęgnacji i kosmetyków kolorowych, a także ziołolecznictwa i zdrowego odżywiania. Współzałożycielka salonu kosmetycznego Naru w Warszawie.

Katarzyna Zielińska