Codzienne nawyki, które przyspieszają starzenie się skóry

Skóra jest największym organem człowieka, a jej całkowita powierzchnia sięga nawet 2 m2. Stanowi tarczę ochronną przed szkodliwymi czynnikami środowiska, ale też barierę zapewniającą właściwą równowagę wewnątrz organizmu. Stan skóry często doskonale odzwierciedla codzienne nawyki, zaniedbania czy niewłaściwą dietę. Niestety, niektóre z naszych zachowań mogą szczególnie wpływać na przedwczesne starzenie się skóry. Sprawdź, czego nie robić, aby wyglądać młodziej!

Spis treści

1. Dlaczego skóra jest taka ważna?
2. Skóra a palenie papierosów
3. Skóra a picie zbyt małych ilości wody
4. Skóra a niewystarczająca ilość snu
5. Skóra a zbyt częste spożywanie alkoholu
6. Skóra a częste opalanie
7. Skóra a niewłaściwa pielęgnacja

Dlaczego skóra jest taka ważna?

Skóra pokrywająca ciało człowieka nie jest zwyczajną powłoką, ale całym organem bez którego właściwe funkcjonowanie całego ustroju nie byłoby możliwe. Zbudowana jest tkanki podskórnej, skóry właściwej oraz naskórka.

Wielowarstwowy naskórek, poza wytworami takimi jak paznokcie i włosy, zawiera też melanocyty, które nadają skórze charakterystyczną barwę lub opaleniznę. W skórze właściwej utworzonej z tkanki łącznej znajdują się włókna kolagenowe i elastyna, gwarantujące elastyczność, ale też drobne naczynia krwionośne i nerwy. Warstwę podskórną tworzy głównie tkanka tłuszczowa i łączna. Właściwa kondycja i zdrowie skóry jest niezwykle ważne.

Odpowiada ona m.in. za:

• Ochronę przed chorobotwórczymi drobnoustrojami
• Ochronę przed promieniowaniem świetlnym
• Termoregulację organizmu
• Syntezę witaminy D

Wraz z wiekiem skóra ulega naturalnym zmianom. Już jednak w młodszym wieku, niewłaściwie traktowana staje się narażona na alergie i podrażnienia. Osłabieniu mogą ulegać też zawarte w głębszych partiach włókna kolagenu i elastyny, przez co pogłębiać będą się zmarszczki.

Nie w każdym miejscu ciała skóra będzie podobnie narażona na niekorzystne zmiany. W miejscach, gdzie jest ona najgrubsza (np. na piętach lub dłoniach) – starzeje się również dużo wolniej. Najcieńsza warstwa skóry znajduje się na powiekach i okolicach oczu, i to faktycznie w tych okolicach najczęściej można dostrzec oznaki jej wczesnego starzenia. Niestety, skóra u kobiet jest naturalnie o około ¼ cieńsza niż u mężczyzn, zawiera też mniej włókien kolagenowych.

Prawdopodobnie jest to jeden z głównych powodów, dlaczego zmarszczki u pań mogą (ale nie muszą!) pojawiać się wcześniej. Choć na grubość warstwy skóry ani na czynniki czysto genetyczne nie mamy wpływu, istnieje szereg zachowań i przyzwyczajeń, które mogą istotnie przyspieszać starzenie się skóry. 

Skóra a palenie papierosów

Negatywne działanie dymu nikotynowego opisywane jest głównie w kontekście chorób nowotworowych i pogorszenia sprawności układu oddechowego. Niestety, toksyczny wpływ nikotyny oraz setek towarzyszących jej związków pochodzących z procesu spalania papierosa sięga dużo dalej.

Skóra większości palaczy, i to nie tylko w obrębie twarzy ale też dekoltu i ramion, wygląda znacznie starzej niż u ich niepalących rówieśników. Dlaczego tak się dzieje? Okazuje się, że nikotyna – czyli główny składnik mieszanki tytoniowej - powoduje obkurczanie naczyń krwionośnych w zewnętrznych warstwach skóry. Zwężone naczynia transportują mniej tlenu i substancji odżywczych, wolniej odprowadzają też szkodliwe metabolity.

Osłabiona cyrkulacja krwi skutkuje tzw. ziemistą cerą, jedną z charakterystycznych cech spotykanych u wieloletnich palaczy. Regularne palenie upośledza odnowę zasobów kolagenu i elastyny – głównych elementów budulcowych skóry odpowiedzialnych za jej jędrność.

W połączeniu z charakterystyczną mimiką towarzyszącą wypalaniu papierosa – ściąganiem ust w „dzióbek”, mrużeniu oczu – skutkuje to znacznie szybszym tworzeniem się zmarszczek i bruzd wokół ust i powiek.

Najnowsze wyniki badań wskazują także, że palenie zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju łuszczycy – niezwykle trudnej w leczeniu choroby skóry o podłożu autoimmunologicznym. Związki zawarte w dymie papierosowym upośledzają funkcje regeneracyjne skóry, przez co rany i stany zapalne u palaczy goją się trudniej i dłużej.

Wielu miłośników „dymka” wskazuje e-papierosy jako zdrowszą alternatywę nałogu. Nie wolno jednak zapominać, że zawarte w nich liquidy nadal zawierają duże dawki nikotyny, oraz często nieprzebadane związki zapachowe i smakowe.

Skóra a picie zbyt małych ilości wody

Specjaliści radzą, że dla prawidłowego nawodnienia organizmu i zapewnienia mu równowagi do wszystkich procesów metabolicznych powinniśmy wypijać około 2-3 litrów wody dziennie. W ilość tę nie powinny być wliczane gorące napoje, jak czarna herbata oraz kawa, ponieważ mają one działanie raczej odwadniające. Niedobory wody w bardzo krótkim czasie widoczne są w… zewnętrznych partiach skóry, szczególnie na twarzy. O odwodnieniu mogą świadczyć takie objawy takie jak:

• pieczenie
• uczucie ściągnięcia
• powiększone pory
• łuszczenie się
• utrata elastyczności
• skłonność do podrażnień

W kolejnych etapach, jeśli poziom płynów będzie stale obniżony, skóra będzie tracić naturalny odcień, stawać się szara i zmęczona. Stopniowo pojawią się cienie i tzw. „worki” pod oczami. Odwodniona skóra jest skłonna do powstawania licznych zmarszczek, nie tylko tych mimicznych, ale też tzw. linii odwodnieniowych na twarzy. Niedomiar wody widoczny będzie też na skórze nóg i dłoni, które mogą stać się szorstkie, spękane lub pokryte białym nalotem.

Aby właściwie nawadniać organizm nie wystarczy spożycie dużej ilości płynu w krótkim czasie, ponieważ nasz organizm nie będzie w stanie przyswoić tak dużej objętości na raz i wydali ją wraz z moczem. Najwłaściwszą formą jest więc popijanie małych ilości, ale regularnie w ciągu całego dnia.

Skóra a niewystarczająca ilość snu

Nie od dziś wiadomo, że nasze ciało potrzebuje zdrowego, nieprzerwanego snu aby mogło się zregenerować. Dorosłe osoby pomiędzy 18. a 60. rokiem życia powinny przesypiać około 7 do 9 godzin na dobę. Niewystarczająca albo zła jakość snu, szczególnie w dłuższym przedziale czasu, może skutkować zaburzeniami równowagi hormonalnej, a szczególnie podwyższeniem hormonu stresu – kortyzolu.

Zaburzenia naturalnych procesów regeneracji mogą nasilać stres oksydacyjny, który z kolei oddziałuje negatywnie m.in. na stan skóry. Powstające wolne rodniki mogą uszkadzać włókna kolagenu i elastyny.

Jest to szczególnie niekorzystne u osób starszych, u których mechanizmy regeneracyjne słabną, a zasoby kolagenu w skórze stopniowo maleją. Niekorzystne działanie niedoborów snu jest bardziej widoczne u kobiet. Naukowcy wykazali, że panie, które cierpią na bezsenność lub śpią zbyt mało, mają również więcej zmarszczek i przebarwień, a ich cera staje się mniej elastyczna i skłonna do podrażnień.

Jak spać lepiej? 9 wskazówek na dobry sen

Zobacz galerię 9 zdjęć

Skóra a zbyt częste spożywanie alkoholu

Alkoholowe drinki, spożywane zarówno sporadycznie na większych imprezach czy w małych ilościach ale regularnie, nigdy nie idą w parze ze zdrowiem naszej skóry. Etanol ma działanie moczopędne, co sprzyja gwałtownej utracie wody przez organizm.

Duże odwodnienie jest jedną z przyczyn powstającego kaca, któremu towarzyszą bóle głowy i osłabienie. Regularne spożywanie alkoholu jest często widoczne na twarzy, ponieważ odwodniona skóra „odwdzięcza się” opuchlizną (widoczną szczególnie pod oczami), zmarszczkami i utratą kolorytu.

Wraz ze zmianami wynikającymi z naturalnych procesów starzenia, osłabiona przez jego szkodliwe działanie cera trudniej się regeneruje i w efekcie wygląda gorzej niż u osób sporadycznie sięgających po drinki z promilami.

Dodatkowo u kobiet regularnie spożywane dawki alkoholu działają bardzo negatywnie na prawidłową pracę hormonów. Zwłaszcza po 50 roku życia, przy zmianach organizmu towarzyszącym menopauzie, dieta zawierająca alkohol będzie jedynie pogłębiać starzenie się skóry.

Skóra a częste opalanie

Słońce daje nam energię do życia i naturalnie poprawia nastrój. Wakacje w ciepłych krajach stały się synonimem luksusu i gwarancji udanego wypoczynku. Niestety, regularne zażywanie kąpieli słonecznych (także w solarium) jest zabójcze dla naszej skóry, powodując tzw. fotostarzenie.

Czytaj też: 

• Bezpieczne opalanie w SOLARIUM, czyli jak korzystać z łóżek opalających
• Jak opalać się w SOLARIUM, by sobie nie zaszkodzić?

Za ten rodzaj starzenia odpowiadają głównie promienie UVA oraz UVB, które docierają głęboko, aż do warstwy skóry właściwej, uszkadzając naturalne procesy odnowy fibroblastów czy komórek śródbłonka. Najpoważniejsze zmiany dotyczą jednak materiału genetycznego, ponieważ promieniowanie UV ma silne działanie mutagenne. Zmieniona przez powstałą mutację komórka może zapoczątkować rozwój nowotworu. Najbardziej złośliwym nowotworem komórek pigmentowych skóry, którego główną przyczyną jest nadmierna ekspozycja na światło słoneczne, jest czerniak.

Czytaj też:

Sprawdź, czy masz objawy raka

Przy regularnym opalaniu bez zabezpieczania powierzchni ciała filtrami ochronnymi, w warstwach skóry generowane są wolne rodniki, które uszkadzają kolejno jej struktury, m.in. kolagen. Uszkadzane białko przestaje pełnić swoją funkcję, co skutkuje:

• obniżaniem gęstości i sztywności tkanki
• powstawaniem zmarszczek
• nadmierną wiotkością
• zmniejszoną elastycznością skóry
• bardzo częstym rodzajem zmian pojawiającym się na głównie na twarzy i dłoniach osób przebywających często na słońcu są zaburzenia pigmentacji – odbarwienia, przebarwienia lub plamy soczewicowate.

Skóra podlega fotostarzeniu tym silniej, im częściej przebywamy, lub przebywaliśmy w przeszłości, na słońcu. Na negatywne zmiany narażone będą najbardziej osoby z tzw. jasnymi fototypami skóry (głównie I i II), które są również bardziej podatne na oparzenia słoneczne. Skutki oddziaływania promieni UV na starzenie naszej skóry można często zaobserwować dopiero po wielu latach. Dlatego też zawsze, już od wieku dziecięcego, wszelkim kąpielom słonecznym i wypadom wakacyjnym powinien towarzyszyć ochronny krem z filtrem.

Skóra a niewłaściwa pielęgnacja

Jednym z wrogów zdrowej skóry jest brak codziennego demakijażu! Wiele kobiet, aby wyglądać piękniej tuż po wstaniu, woli na noc pozostawić chociaż częściowy make-up na twarzy.

To wielki błąd, który zamiast dodać uroku raczej przyspieszy starzenie się cery. Zalegający przez wiele godzin podkład i warstwy kolorowych kosmetyków nie pozwalają na prawidłowe złuszczanie i naturalną regenerację naskórka.

Osłabiony jest też dopływ tlenu. Przy regularnym pomijaniu etapu oczyszczania twarzy przed snem, z czasem prawdopodobnie pojawi się na niej więcej niedoskonałości, na przykład:

• niechciane zaskórniki
• grudki
• trądzik
• pogłębione zmarszczki mimiczne
• stany zapalne

Równie istotny jest odpowiedni dobór kosmetyków do oczyszczania. Preparaty zawierające alkohol, zamiast ukojenia mogą dodatkowo podrażnić i wysuszyć wrażliwą skórę, jedynie nasilając negatywne objawy.

Inna pielęgnacja powinna być też wybierana do skóry twarzy i do okolic oczu. Niezwykle delikatna skóra wokół powiek i oczodołów jest cieńsza niż w innych partach twarzy, nie zawiera gruczołów łojowych i dlatego jest kilkukrotnie bardziej narażona na starzenie.

Specjaliści wskazują, że demakijaż oczu nigdy nie powinien polegać na mocnym pocieraniu czy rozciąganiu naskórka, a raczej delikatnym przykładaniu wacika zgodnie z przebiegiem włókien mięśniowych.

Choć procesów starzenia się skóry nie da się zatrzymać, nawet niewielkie zmiany codziennej rutyny mogą zdecydowanie spowolnić uwidocznienie zmarszczek i poprawę elastyczności cery. Za wszystkie drobne zmiany w postaci ograniczenia kontaktu z toksynami w postaci papierosów czy alkoholu z pewnością podziękuje nam nie tylko skóra, ale większość organów wewnętrznych.